Doktryny Wojenne. Historia i Ocena

Doktryny Wojenne. Historia i Ocena

Łukasz Przybyło

Spis treści:

Podziękowania . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . 11

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Rozdział I. Pojęcie strategii oraz doktryny strategicznej i wojennej . . . . . . . . 15

Pojęcie strategii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Paradoksalność strategii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Polityka a strategia . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . 20

Model strategiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Pojęcie doktryny strategicznej i wojennej . . . . . . . . . . . . 26

Doktryna strategiczna i wojenna – definicje .. . . . . . . . 26

Doktryna strategiczna . . . . .. . . . 26

Doktryna wojenna . . . . . . . . . . . .. . . . 28

Charakter doktryn wojennych . . . . . . . . . . . . . . . 38

Doktryna ofensywna . . . . . . .  . . . . . 39

Doktryna obronna . . . . . . .. . . . . . . . . 40

Odstraszanie i zastraszanie . . . .. . . 41

Doktryny mieszane . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Teorie wojskowe (strategiczne) a doktryna wojenna . . . . . . . . . . 42

Innowacyjność a doktryna wojenna . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Technika a doktryna wojenna . . .  . . . . . . . . . . . . . 43

Ekonomia państwa a doktryna wojenna . .  . . . . . . . . . . 44

Zintegrowanie doktryny wojennej ze strategią narodową . . . . . . . 44

Strategia a teoria złożoności . . . . . . . .  . . . . 45

Rewolucja w sprawach wojskowych (RMA) . . . . . . . . . 49

Cykliczność RMA . .. . . . . . . . . . 52

Rewolucja Militarna . . . .. . . . . . 54

Znaczenie i zadania historii wojskowości . . . .. . . . . . . 56

Rozdział II. Początkowy okres I wojny światowej . . . . . .  . . . . . 61

Doświadczenia z wojen w latach 1861–1914 . . . . . . . . . . . . . 61

Amerykańska wojna secesyjna 1861–1865 . . . . . . .. . . . . . . 62

Spis treści 6 DOKTRYNA WOJENNA Wojna rosyjsko-turecka 1877–1878 . . . . . . . . . . 63

Wojna burska 1899–1902 . . . . . . . . . . . . 64

Wojna japońsko-rosyjska 1904–1905 . . . .. . . . . . . . 67

Wojny bałkańskie 1912–1913 . . . . .. . . . . . . . . 69

Wnioski z wojen poprzedzających I wojnę światową . . . . . . . . . . 70

Nowe szyki piechoty . . . . . . . . .  . . . . . . . 73

Doktryna francuska w 1914 r. . . . . . . . . . . 74

Doktryna brytyjska w 1914 r. . . . . . . . 78

Doktryna niemiecka w 1914 r. . . . . . . . . 79

Zadanie dla kursantów Akademii Wojennej – Aufgabe 1894 r. . .  . . . . . 81

Manewry cesarskie w 1894 r. . . . . . . . . . . . 83

Faza manewrowa I wojny światowej w 1914 r. . . . . . . . . . . 85

Bitwa graniczna w Alzacji i Lotaryngii . . .. . . . . . . 86

Bitwa pod Mons . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

Bitwa łódzka . . . . . . . . . . . . . . . 88

Źródła doktryn wojennych Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec przed I wojną światową . .. 90

Proces tworzenia doktryn przed wybuchem I wojny światowej . . . .   90

Proces wdrażania doktryn przed wybuchem I wojny światowej . . . 91

Konfrontacja przedwojennych doktryn z rzeczywistością wojenną w 1914 r. .  . . 91

Ocena strategii Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec w początkowym okresie I wojny światowej . . 92

Rozdział III. Rewolucja doktrynalna na froncie zachodnim w latach 1917–1918 . .. . . . 96

Alianckie próby przełamania impasu na zachodzie w latach 1915–1916 . . . . . . . . 97

Wojna pozycyjna . . . . .. . . . . . 97

Brytyjska ofensywa nad Sommą . . . .  . . . . . . . 98

Zmiana koncepcji prowadzenia działań obronnych przez armię niemiecką w 1917 r. Doktryna „elastycznej obrony”. . . . .  . . . . . 101

Nowa brytyjska doktryna natarcia artyleryjskiego – Materialschlacht . . .  . . . . 106

Nawała ogniowa . . . . . . . . . . . . . . . 108

Wał ogniowy . . . . .  . .  . . . . . . . 108

Ogień kontrbateryjny . . . . . . . . . . . 109

Czołg – doświadczenia brytyjskie. Bitwa pod Cambrai – listopad 1917 r. . . . . . . . . 111

Nowa niemiecka doktryna natarcia – Stosstrupptaktik . . . . . . . . . 113

Bitwa o Rygę 1917 r. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . 114

Bitwa pod Caporetto 1917 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

Niemieckie ofensywy wiosenne w 1918 r. . . . . .. . . . . 116

Bitwa pod Amiens, 8 sierpnia 1918 r. – dojrzałość doktryny brytyjskiej . .. . . . . 118

Proces wypracowywania i wdrażania doktryny w czasie I wojny światowej . . . . . 120

Rewolucja militarna w czasie I wojny światowej w latach 1917–1918 . . . 122

Ocena strategii Wielkiej Brytanii i Niemiec podczas I wojny światowej . . . . 125

7 Spis treści Rozdział IV. Bewegungskrieg czy bitwa metodyczna? . . . . .127

Rozwój niemieckiej doktryny wojennej w latach 1919–1940 . . .  . . 127

Lekcje I wojny światowej . . . . . . . 127

Reichswehra 1919–1935 . . . . . . . . .  128

Doktryna działań manewrowych . . . . . .  129

Doktryna taktyczna . . . .. . . . .131

Doktryna operacyjna – Bewegungskrieg . . . . . . .  131

Przygotowania do remilitaryzacji . . . . . . . .  132

Wehrmacht 1935–1939 . . . . . . .  133

Powstanie wojsk pancernych . . . . . . 134

Powstanie Luftwaffe . . . . . . . . . 136

Nowa doktryna ofensywna . . . . . . . 137

Źródła niemieckiej doktryny . . . . . .. .  139

Wdrażanie doktryny . . . . . . . . . . .140

Wnioski dotyczące powstawania i wdrażania niemieckiej doktryny wojennej . . . . .

142 Rozwój francuskiej doktryny wojennej w latach 1919–1940 . . . . 143

Ustawa o obronie narodowej . . . . 144

Uniwersytet Obrony Narodowej i jego rola we wdrażaniu doktryny . . . . .146

System szkoleniowo-mobilizacyjny Francji . . . . . . . . . 147

Naród pod bronią . . . . . . . . . . . . . . 147

Szkolenie żołnierzy . . . . . .. . . . . . . . . 148

Armia rezerwowa . . . . . . . . . . . . 149

Doktryna francuska – wymiar strategiczny i linia Maginota  . . . . . 151

Doktryna francuska – wymiar taktyczno-operacyjny . . . . . . . . . . . 154

Bitwa metodyczna i siła ognia . . .  . . . . . . . . . . 155

Mechanizacja armii . . . . . . . . . . . . . 157

Doktryna sił powietrznych . . . . . . . . . . . 160

Źródła doktryny francuskiej . . . . . . . . . . . . . . . . 162

Wprowadzanie doktryny . . . . . . . . . . . 163

Powstawanie i wdrażanie francuskiej doktryny wojennej – wnioski . . . 164

Kampania francuska w 1940 r. . . .. . . 165

Dopracowanie niemieckich założeń doktrynalnych w okresie „dziwnej wojny” na podstawie kampanii w Polsce . . . . . . . 165

Stosunek sił przeciwników . . . . . . . . . . . . 167

Plany sprzymierzonych – Plan E, Plan D, Wariant Breda . . . . . . 167

Plan niemiecki – Fall Gelb . . . . . . . . . 169

Bitwa we Flandrii – maj 1940 r. . . . . . . . . . . . 172

Wnioski z kampanii francuskiej w 1940 r. . . . . . . . . . . . 173

Niemiecka rewolucja doktrynalna w latach 1919–1940 r. – aspekt RMA . . .175

Ocena strategii Francji i Niemiec w 1940 r. . . . . . . . . 176

Rozdział V. Droga do Jom Kippur . . .  . . . . . . 180

Wojna w 1948 r. . . . . . . . . 180

8 DOKTRYNA WOJENNA Wojna w 1956 r. . . . . . . . . . 183

Wojna sześciodniowa . . . . . . . . 185

Wojna na wyczerpanie . . . . . . . . . 193

Linia Bar-Lewa . . . .. . . . . . . . . 195

Doktryna izraelska w 1973 r. . .. . . . . . 195

Źródła doktryny . . . .. . . . . . . . 195

Podstawowe założenia doktryny wojennej Izraela w 1973 r. . . . 197

Izraelska doktryna wojenna w 1973 r. . . . . . . . . 198

Doktryna wojenna Egiptu w 1973 r. . . . . . . 200

Decyzja polityczna dotycząca wojny z Izraelem . . . . . . 200

Analiza strategiczna . . . . . . . . . 202

Podstawowe założenia doktryny wojennej Egiptu w 1973 r. . . . . . . 202

Doktryna wojenna Egiptu w 1973 r. . . . .. . . . 203

Wojna Jom Kippur 6–25.10.1973 r. . . . .. . . . . 207

Pierwsza faza działań na Synaju 6–9.10.1973 r. . .  . . . . . . . 208

Pauza operacyjna 10–13.10.1973 r. . . . . . . .. . . . . . 210

Ofensywa egipska 14.10.1973 r. . . . . . . . . . . . . . . 211

Kontrofensywa izraelska 15–24.10.1973 r. . . . .. . . . . . 211

Wnioski z wojny Jom Kippur . . . . . . . . . 213

Doktryna wojenna Izraela . . . . . . . . . . 213

Doktryna wojenna Egiptu . . . . . . . . 216

Ocena strategiczna Egiptu i Izraela podczas wojny Jom Kippur . . . .217

Rozdział VI. Bitwa Powietrzno-Lądowa . . . 220

Zmiany doktrynalne w armii amerykańskiej w latach 1946–1976 . .  .220

Sytuacja armii amerykańskiej w latach 1972–1973 . . . .. . . 221

Powstanie TRADOC w 1973 r. – jego rola i zadania . . .  . . . . . 222

Proces wypracowywania doktryny Aktywnej Obrony . . . . . . . 223

Faza I: 1973–1974 . . . . . . . . . . . . . . 223

Faza II: 1975–1976 . . . .. . . . . 226

Doktryna Aktywnej Obrony na podstawie FM 100-5 Operacje . . .227

Krytyka doktryny Aktywnej Obrony i rozpoczęcie prac nad nowym regulaminem FM 100-5 . . . . 229

Doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej . .. . . . 230

FM 100-5 wersja z 1982 r. . . .. . . . . . 230

FM 100-5 wersja z 1986 r. . . . . . 232

Wdrażanie doktryny w armii amerykańskiej w latach 1973–1991 ...233

System szkolenia podoficerów . . . . .  . . . . 234

Narodowe Centrum Treningowe (NTC) . . . . . . 234

Szkoleniowy Program Dowodzenia Bitwą (BCTP) . . . . . . . . . 236

Szkolenie oficerów sztabowych (SAMS) . . . . . .. . . . 236

Iracka doktryna wojenna na podstawie działań wojennych przeciwko Iranowi w latach 1980–1988 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

9 Spis treści Armia iracka na Kuwejckim TDW w latach 1990–91 . . . 239 

Planowanie strategiczno-operacyjne oraz struktura dowodzenia wojsk sprzymierzonych na Kuwejckim TDW . .  . . . . 241

Armia amerykańska na Kuwejckim TDW w przeddzień operacji „Pustynny Miecz” .. . 243

Działania bojowe 24–28 lutego 1991 r. – „Pustynny Miecz” . . . . . . 244

Doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej w aspekcie operacyjnym podczas „Pustynnej Burzy”....246

Bitwa pod Easting 73 jako przykład doktryny Bitwy Powietrzno-Lądowej w aspekcie taktycznym oraz teorii nieliniowości . . . . . . 247

Bitwa pod Easting 73 – analiza scenariuszowa . . . . . . . . . . 249

Bitwa pod Easting 73 – wnioski . . . . . . . . . . . 252

Tworzenie i wprowadzanie doktryny w armii USA w latach 1973–1991 . .. . . 252

Doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej – podsumowanie . . . . . . . . 256

Wojna w Zatoce Perskiej a teoria RMA . . . . .  . . . 256

Ocena strategiczna USA i Iraku podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991 r. . . . .  258

Rozdział VII. Trafność i wiarygodność doktryny . . . . .. . 260

Podsumowanie badań . . . . .  . . . 260

Przyczyny tworzenia nowej doktryny . . . . .. . . 261

Przegrana wojna . . . . . . .. . . . 261

Groźba przegranej w wojnie . . . . . . .  . . 262

Zagrożenie w czasie pokoju . . . . . . . . . 263

Zmiana status quo . . . . . . .. . . 264

Postęp techniczny . . . . . . . . . 265

Przyczyny tworzenia nowej doktryny – podsumowanie . . . . . . 265

Charakter nowej doktryny . . . . .266

Doktryna ofensywna . . . .  267

oktryna obronna . . . . . . 267

Homogeniczność doktryny wojennej . . . . . .267

Korelacja między doktryną obronną a zagrożeniem w czasie pokoju . . . .268

Korelacja między doktryną ofensywną a chęcią zmiany status quo . . . . . . .. . 270

Wnioski dotyczące wyboru rodzaju doktryny wojennej . . . . . . .270

Źródła nowej doktryny . . . . . . .. . . 270

Historia . . . . . . . . . . . 271

Geografia i geopolityka . . . . . . . . . . . 271

Technika . . . . . . . . . . . . 271

Ostatni (bieżący) konflikt zbrojny . . .. . . . 271

Współczesne konflikty zbrojne . . . . .. . . . . . . 273

Wnioski dotyczące źródeł nowej doktryny wojennej . . . . . .. . . 273

Proces wypracowywania (tworzenia) doktryny . . . . . . . . . 273

Otwartość procesu doktrynalnego . . . . . . . . . 274

Ukierunkowanie procesu doktrynalnego . . . . . . . . . 274

10 DOKTRYNA WOJENNA Manewry i ćwiczenia . . . . . . . . . . . . 275

Wnioski dotyczące procesu wypracowywania (tworzenia) doktryny . . . .275

Proces wdrażania doktryny . . . . . . .  . . . 275

Wskazówki doktrynalne . . . . .  . . . . . . . 276

Manewry i ćwiczenia . . . . . . . .  . . . . . . . 276

Morale i wyszkolenie . . . . . .. . . . . . . . . . 276

Nowe instytucje . . . . .  . . . . 276

Nowa organizacja sił zbrojnych . . . . . . . . . . 278

Wnioski dotyczące procesu wdrażania doktryny . .  . . . . . . 278

Cechy doktryny . . . . . . . . . . 278

Innowacyjność . . .  . . . . . . . 279

Teoria . . . . . .  . . . . . 279

Praktyka . . . . . . . . . . . . . . . 280

Integracja ze strategią . . . . .. . . . 280

Nieliniowość . . . . . . . . . .  . . . . . 280

Rewolucja w sprawach wojskowych . . . . .. . . . 280

Wnioski dotyczące cech doktryny . . . . . . . . . 280

Ocena skuteczności doktryny . . . . . .  . . . . 281

Militarny wynik konfrontacji zbrojnej . . . . . . . . . 281

Poziom strat w wyniku konfrontacji zbrojnej .  . . . . . . 282

Stosunek sił podczas bitwy/kampanii/wojny . . . . . . 282

Osiągnięcie celów politycznych . . . . . . . . . . 282

Wnioski dotyczące oceny skuteczności doktryny . . . . . . . 284

Źródła wiarygodności i skuteczności doktryny wojennej . . . . . 285

Źródła wiarygodności i skuteczności doktryny wojennej w czasie pokoju . .  . 285

Źródła wiarygodności i skuteczności doktryny wojennej w czasie wojny . . ... 289

Sposoby wypracowywania i wdrażania doktryny wojennej . . .. . 290

Sposoby wypracowywania i wdrażania doktryny wojennej w czasie pokoju . . . . . 290

Sposoby wypracowywania i wdrażania doktryny wojennej w czasie wojny . . . . . 292

Ewolucja czy rewolucja? . . . . . . . . . . . . . 294

Model doktrynalny . . . . . . . . . . . . . 294

Zakończenie . . . . . . . . . . . . .  . . . . . 299

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301